در فیلمهای علمیتخیلی، همهچیز از قبل آماده است. تیمی از دانشمندان و نظامیان خبره منتظرند تا اگر بشقاب پرندهای در آسمان ظاهر شد، فوراً به میدان بیایند. اما در دنیای واقعی، حقیقت بسیار متفاوت است.
با پیشرفت فناوریهایی مانند رصدخانه جهانهای قابل سکونت (Habitable Worlds Observatory)، احتمال یافتن نشانههایی از حیات در دیگر سیارات هر روز بیشتر میشود. با این حال، اگر روزی واقعاً با حیات فرازمینی روبهرو شویم، به نظر میرسد هیچ دولتی نقشه روشنی برای واکنش ندارد.
دولتها و خلأ برنامهریزی برای تماس با بیگانگان
بر اساس گزارش Popular Mechanics، سازمانهای نظامی و دولتی ایالات متحده هیچ برنامه رسمی برای مواجهه با تماس بیگانگان ندارند. ست شاستاک (Seth Shostak)، مدیر موسسه SETI، تأکید میکند که تا امروز هیچ نهاد نظامی برنامهای برای این رویداد تدوین نکرده است. سخنگوی ارتش آمریکا نیز تنها اظهار داشته که «جستوجوی شواهد از موجودات فضایی در حیطه وظایف ارتش نیست.»
در حالی که در سالهای اخیر گزارشهای مربوط به پدیدههای ناشناخته پروازی (UAPs) افزایش یافته است—با ۷۵۷ مورد ثبتشده بین سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴—اما هیچ اشارهای به چگونگی واکنش در صورت تماس واقعی وجود ندارد.
پروتکلهای علمی، نه نظامی
در حال حاضر، تنها مجموعهای از دستورالعملهای علمی وجود دارد که توسط سازمانهایی مانند SETI تدوین شدهاند. این پروتکلها بیشتر بر شناسایی و تأیید منبع سیگنال تمرکز دارند، نه بر چگونگی ارتباط یا دفاع.
در سال ۱۹۸۹، SETI نخستین مجموعه دستورالعملهای خود را منتشر کرد و در سال ۲۰۱۰ بهروزرسانی نمود. در نسخه جدیدتر، تأثیر رسانههای اجتماعی و خطر گسترش اطلاعات نادرست نیز لحاظ شده است. اما هیچکدام از این دستورالعملها الزامآور یا قانونی نیستند.
نگاهی علمی و دیپلماتیک به ماجرا
دانشمندان بر این باورند که اولین تماس ممکن است نه با موجودات هوشمند بلکه با ریزاندامگان فرازمینی در اجرامی مانند قمر تیتان یا اروپا باشد. در این صورت، کشف حیات بیشتر یک موضوع علمی و زیستی است تا امنیتی. اما اگر موجودات هوشمندی وارد زمین شوند، موضوع فوراً جنبه امنیت ملی پیدا خواهد کرد.
نیک پوپ (Nick Pope)، پژوهشگر سابق وزارت دفاع بریتانیا، هشدار میدهد که جهان برای چنین سناریویی هیچ چارچوب مشترکی ندارد. او میگوید:
«در نبود دستورالعملهای جهانی، تنها گزینه دولتها استفاده از طرحهای دفاعی موجود خواهد بود، نه گفتوگو یا دیپلماسی بینسیارهای.»
آینده نامعلوم و واکنش انسانی
واقعبینانهتر آن است که اگر نشانهای از تمدنی بیگانه بیابیم، احتمالاً آن تمدن قرنها پیش از بین رفته است. در گستره عظیم کیهان، فاصلهها آنقدر زیادند که ارتباط مستقیم تقریباً ناممکن است.
اما اگر روزی چنین تماسی واقعاً رخ دهد، بعید است واکنش بشر از الگوی همیشگیاش خارج شود: ترکیبی از شگفتی، ترس، سیاست و خلاقیت. همانطور که نویسنده مقاله نتیجهگیری میکند:
«اگر روزی بفهمیم تنها نیستیم، احتمالاً مثل همیشه عمل میکنیم؛ در لحظه تصمیم میگیریم و پیش میرویم.»
